Kotlin ile Android Uygulama Geliştirme: Temel Dersler

Android uygulama geliştirmeye Kotlin ile başlamak mı istiyorsunuz? Bu kapsamlı rehber, temel kavramlardan başlayarak sizi adım adım profesyonel bir Android geliştirici yapacak.

Giriş: Neden Kotlin?

Android uygulama geliştirme dünyasında son yıllarda önemli bir değişim yaşandı. Java uzun süre ana dil olarak kullanılırken, Google’ın Kotlin’i resmi dil olarak ilan etmesiyle birlikte geliştiriciler arasında Kotlin’e olan ilgi giderek arttı. Peki, neden Kotlin tercih edilmeli? Kotlin, Java ile tamamen uyumlu, daha modern, daha güvenli ve daha kısa kod yazma imkanı sunan bir programlama dilidir. NullPointerException gibi hataları en aza indirir, kod okunabilirliğini artırır ve geliştirme sürecini hızlandırır. Ayrıca, Kotlin coroutines ile asenkron işlemleri kolayca yönetebilirsiniz.

Geliştirme Ortamının Hazırlanması

Android uygulama geliştirmeye başlamak için öncelikle uygun bir geliştirme ortamına ihtiyacınız var. Bu ortam genellikle Android Studio’dur. Android Studio, Google tarafından geliştirilen ve Android uygulama geliştirme için özel olarak tasarlanmış bir IDE’dir (Integrated Development Environment). Android Studio’yu resmi Android geliştirici web sitesinden (developer.android.com) indirebilirsiniz. Kurulum tamamlandıktan sonra, Android SDK’sını ve gerekli emülatörleri de kurmanız gerekecektir. Android Studio bu konuda size rehberlik edecektir.

İlk Android Projesini Oluşturma

Android Studio’yu kurduktan sonra, ilk Android projenizi oluşturmanın zamanı geldi. Android Studio’yu açın ve “Start a new Android Studio project” seçeneğini tıklayın. Proje şablonları arasından “Empty Activity” veya “Basic Activity” seçebilirsiniz. Proje adınızı belirleyin, Kotlin dilini seçtiğinizden emin olun ve minimum SDK versiyonunu ayarlayın. Projenizi oluşturduktan sonra, Android Studio otomatik olarak gerekli dosyaları ve klasörleri oluşturacaktır.

Kotlin Programlama Dilinin Temelleri

Kotlin ile Android uygulama geliştirmeye başlamadan önce, Kotlin dilinin temel kavramlarını anlamak önemlidir. Bu bölümde, değişkenler, veri tipleri, operatörler, kontrol yapıları ve döngüler gibi temel konuları ele alacağız.

Değişkenler ve Veri Tipleri

Kotlin’de değişkenler, verileri saklamak için kullanılır. İki tür değişken tanımlama yöntemi vardır: val ve var. val ile tanımlanan değişkenler sabittir (değeri değiştirilemez), var ile tanımlanan değişkenlerin değeri ise değiştirilebilir. Kotlin, veri tiplerini otomatik olarak algılayabilir (type inference), ancak isteğe bağlı olarak veri tipini açıkça belirtebilirsiniz. Örnekler:

val isim: String = "Ahmet"
var yas: Int = 30
val pi = 3.14 // Double olarak algılanır

Operatörler

Kotlin’de matematiksel işlemler, karşılaştırmalar ve mantıksal işlemler için çeşitli operatörler bulunur. Temel operatörler şunlardır:

• Aritmetik operatörler: +, -, *, /, %
• Karşılaştırma operatörleri: ==, !=, >, <, >=, <=
• Mantıksal operatörler: && (ve), || (veya), ! (değil)

Kontrol Yapıları (if, else, when)

Kontrol yapıları, kodun belirli koşullara göre farklı şekillerde çalışmasını sağlar. if ve else, koşullu ifadeler için kullanılırken, when ifadesi, birden fazla koşulu kontrol etmek için daha kullanışlıdır.

val sayi = 10

if (sayi > 0) {
  println("Sayı pozitif")
} else if (sayi < 0) {
  println("Sayı negatif")
} else {
  println("Sayı sıfır")
}

when (sayi) {
  1 -> println("Sayı 1")
  2 -> println("Sayı 2")
  else -> println("Bilinmeyen sayı")
}

Döngüler (for, while)

Döngüler, belirli bir kod bloğunu tekrar tekrar çalıştırmak için kullanılır. for döngüsü, bir koleksiyon üzerinde iterasyon yapmak için idealdir, while döngüsü ise belirli bir koşul sağlandığı sürece çalışır.

val sayilar = listOf(1, 2, 3, 4, 5)

for (sayi in sayilar) {
  println(sayi)
}

var i = 0
while (i < 5) {
  println(i)
  i++
}

Layout Tasarımı: Kullanıcı Arayüzü Oluşturma

Android uygulamalarında kullanıcı arayüzü (UI), layout dosyaları aracılığıyla tanımlanır. Layout dosyaları, XML formatında yazılır ve uygulamanın görünümünü ve düzenini belirler. Android'de farklı layout türleri bulunur, en yaygın olanları LinearLayout, RelativeLayout ve ConstraintLayout'tur.

LinearLayout

LinearLayout, view'leri yatay veya dikey olarak sıralayan basit bir layout türüdür. android:orientation özelliği ile yön belirlenir (vertical veya horizontal).

RelativeLayout

RelativeLayout, view'leri birbirine göre konumlandırmanıza olanak tanır. View'lerin konumları, diğer view'lere veya layout'un kenarlarına göre belirlenebilir.

ConstraintLayout

ConstraintLayout, daha karmaşık ve esnek layout'lar oluşturmak için kullanılan güçlü bir layout türüdür. View'ler, constraint'ler (kısıtlamalar) aracılığıyla birbirine veya layout'un kenarlarına bağlanır. Bu, farklı ekran boyutlarında ve yönlerde iyi çalışan responsive layout'lar oluşturmanızı sağlar.

Temel View'ler (TextView, EditText, Button)

View'ler, kullanıcı arayüzünün temel yapı taşlarıdır. TextView, metin görüntülemek için kullanılırken, EditText, kullanıcının metin girmesine olanak tanır. Button ise, kullanıcının bir eylemi tetiklemesini sağlar. Bu view'ler, layout dosyalarında tanımlanır ve Kotlin kodunda manipüle edilebilir.

Aktiviteler ve Yaşam Döngüsü

Aktiviteler, Android uygulamalarının temel bileşenleridir. Her aktivite, kullanıcı arayüzünün belirli bir bölümünü temsil eder. Örneğin, bir aktivite bir liste görüntüleyebilir, bir form gösterebilir veya bir harita üzerinde konum görüntüleyebilir. Aktivitelerin bir yaşam döngüsü vardır (onCreate, onStart, onResume, onPause, onStop, onDestroy), ve geliştiriciler bu yaşam döngüsü aşamalarını yöneterek uygulamanın davranışını kontrol edebilir.

Intent'ler: Aktiviteler Arası Geçiş

Intent'ler, aktiviteler arasında iletişim kurmak ve veri aktarmak için kullanılır. Bir intent, bir aktiviteden diğerine geçiş yapmak, bir servisi başlatmak veya bir broadcast receiver'a mesaj göndermek için kullanılabilir. İki tür intent vardır: explicit intent (hedef aktivite açıkça belirtilir) ve implicit intent (hedef aktivite sistem tarafından belirlenir).

Toast'lar ve Bildirimler

Toast'lar, kullanıcıya kısa süreli mesajlar göstermek için kullanılır. Genellikle uygulamanın durumu hakkında bilgi vermek veya kullanıcıya bir geri bildirim sağlamak için kullanılırlar. Bildirimler ise, kullanıcıya uygulamanın dışında bilgi vermek için kullanılır. Bildirimler, durum çubuğunda veya kilit ekranında görüntülenebilir ve kullanıcının uygulamaya geri dönmesini sağlayabilir.

Basit Veritabanı İşlemleri (SQLite)

Android uygulamalarında veri depolamak için SQLite veritabanı kullanılabilir. SQLite, hafif ve yerleşik bir veritabanı motorudur. Verileri tablolar halinde saklayabilir ve SQL sorguları kullanarak verilere erişebilirsiniz. Android, SQLite veritabanı ile etkileşim kurmak için çeşitli API'ler sunar.

Temel Network İşlemleri (Retrofit)

Birçok Android uygulaması, internet üzerinden veri çekmek veya göndermek için network işlemlerine ihtiyaç duyar. Retrofit, Android'de RESTful API'lerle etkileşim kurmayı kolaylaştıran popüler bir kütüphanedir. Retrofit, HTTP isteklerini tanımlamak ve sonuçları Kotlin nesnelerine dönüştürmek için kullanılır.

Örnek Uygulama: Basit Bir Not Defteri

Bu bölümde, öğrendiğimiz bilgileri kullanarak basit bir not defteri uygulaması geliştireceğiz. Bu uygulama, kullanıcının notlar oluşturmasına, düzenlemesine ve silmesine olanak tanıyacaktır. Uygulama, notları SQLite veritabanında saklayacak ve kullanıcı arayüzü için ConstraintLayout kullanacaktır.

İleri Seviye Konular

Bu rehber, Kotlin ile Android uygulama geliştirmenin temel konularını kapsamaktadır. İleri seviyede konular arasında şunlar yer alır:

• Coroutines: Asenkron işlemleri yönetmek için
• ViewModel ve LiveData: UI verilerini yönetmek için
• Room Persistence Library: Daha karmaşık veritabanı işlemleri için
• Dependency Injection (Dagger, Hilt): Bağımlılıkları yönetmek için
• Testing: Uygulama kalitesini sağlamak için

Sonuç

Bu rehberde, Kotlin ile Android uygulama geliştirmenin temel adımlarını ve kavramlarını öğrendiniz. Kotlin, modern, güvenli ve verimli bir programlama dili olarak Android geliştirme için mükemmel bir seçimdir. Pratik yaparak ve ileri seviye konuları öğrenerek, profesyonel bir Android geliştirici olabilirsiniz. Başarılar dileriz!