Cross-Site Scripting (XSS) Nedir?

Cross-Site Scripting (XSS), kötü niyetli kodların (genellikle JavaScript) web uygulamalarına enjekte edilerek kullanıcıların tarayıcılarında çalıştırılmasına olanak tanıyan bir güvenlik açığıdır. XSS saldırıları, saldırganların kullanıcıların oturum çerezlerini çalmasına, web sitelerini tahrif etmesine veya kullanıcıları kötü amaçlı sitelere yönlendirmesine olanak sağlayabilir. Bu saldırı türü, web uygulamalarının güvenliği için ciddi bir tehdit oluşturur ve hem kullanıcılar hem de web sitesi sahipleri için olumsuz sonuçlar doğurabilir.

XSS açıkları genellikle web uygulamalarının kullanıcı girdilerini yeterince doğrulamamasından kaynaklanır. Kullanıcı tarafından sağlanan veriler (form girişleri, URL parametreleri, vb.) filtrelenmeden veya kodlanmadan web sayfalarında görüntülendiğinde, saldırganlar kötü niyetli kodları enjekte edebilir. Bu kodlar daha sonra diğer kullanıcılar tarafından görüntülendiğinde çalıştırılır ve XSS saldırısı gerçekleşir.

XSS Saldırı Çeşitleri

XSS saldırıları temelde üç ana kategoriye ayrılır:

• Stored (Kalıcı) XSS

  Stored XSS saldırılarında, kötü niyetli kod web uygulamasının veritabanında veya başka bir kalıcı depolama alanında saklanır. Bu kod daha sonra diğer kullanıcılar tarafından görüntülendiğinde çalıştırılır. Örneğin, bir forumda veya blogda yorum bölümüne enjekte edilen kötü niyetli bir JavaScript kodu, o sayfayı ziyaret eden her kullanıcı için çalıştırılabilir.

• Reflected (Yansıtılmış) XSS

  Reflected XSS saldırılarında, kötü niyetli kod sunucu tarafından yansıtılır ve kullanıcının tarayıcısında çalıştırılır. Bu tür saldırılar genellikle bir URL parametresi veya form girişi aracılığıyla gerçekleştirilir. Örneğin, bir arama motoruna kötü niyetli bir JavaScript kodu içeren bir sorgu gönderildiğinde ve bu sorgu sonuç sayfasında görüntülendiğinde, saldırı gerçekleşir.

• DOM-Based XSS

  DOM-Based XSS saldırılarında, kötü niyetli kod doğrudan web sayfasının Document Object Model (DOM) yapısını manipüle ederek çalıştırılır. Bu tür saldırılar, sunucu tarafında herhangi bir değişiklik gerektirmez ve tamamen istemci tarafında gerçekleşir. Örneğin, JavaScript kodu URL’deki bir parametreyi okuyarak DOM’a bir öğe ekleyebilir ve bu öğe kötü niyetli bir kod içerebilir.

XSS Saldırıları Nasıl Çalışır?

XSS saldırılarının temel çalışma prensibi, saldırganın kontrolündeki kötü niyetli kodun hedef web sitesinin güvenilir bir parçası gibi görünmesini sağlamaktır. Bu genellikle, kullanıcı girdilerini yeterince doğrulamayan veya kodlamayan web uygulamaları aracılığıyla gerçekleştirilir.

Bir XSS saldırısı tipik olarak aşağıdaki adımları içerir:

1. Saldırgan, hedef web sitesinde bir XSS açığı bulur.
2. Saldırgan, kötü niyetli bir JavaScript kodu içeren bir payload oluşturur.
3. Saldırgan, payload’u hedef web sitesine enjekte eder (örneğin, bir form girişi, URL parametresi veya yorum bölümü aracılığıyla).
4. Hedef web sitesi, enjekte edilen payload’u diğer kullanıcılara sunar.
5. Kullanıcıların tarayıcıları, payload’u çalıştırır ve saldırganın kötü niyetli kodu hedefine ulaşır.

XSS Saldırılarının Etkileri

XSS saldırıları, hem kullanıcılar hem de web sitesi sahipleri için ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu etkilerden bazıları şunlardır:

• Çerez Hırsızlığı: Saldırganlar, XSS saldırıları aracılığıyla kullanıcıların oturum çerezlerini çalabilir ve bu çerezleri kullanarak kullanıcıların hesaplarına erişebilir.
• Web Sitesi Tahrifatı: Saldırganlar, XSS saldırıları aracılığıyla web sitelerinin içeriğini değiştirebilir veya kötü amaçlı içerik ekleyebilir.
• Kötü Amaçlı Yönlendirmeler: Saldırganlar, XSS saldırıları aracılığıyla kullanıcıları kötü amaçlı sitelere yönlendirebilir ve bu sitelerde kimlik avı saldırıları gerçekleştirebilir.
• Klavye Kaydedici (Keylogger) Enjeksiyonu: Saldırganlar, XSS saldırıları aracılığıyla web sitelerine klavye kaydedici kodları enjekte edebilir ve kullanıcıların girdiği tüm bilgileri (parolalar, kredi kartı bilgileri, vb.) ele geçirebilir.
• Kullanıcı Hesaplarının Ele Geçirilmesi: Saldırganlar, XSS saldırıları aracılığıyla kullanıcıların hesaplarını ele geçirebilir ve bu hesapları kötü amaçlı faaliyetler için kullanabilir.

XSS Saldırılarını Önleme Yöntemleri

XSS saldırılarını önlemek için bir dizi teknik ve strateji mevcuttur. İşte en etkili önleme yöntemlerinden bazıları:

• Girdi Doğrulama (Input Validation)

  Kullanıcıdan alınan tüm verileri (form girişleri, URL parametreleri, çerezler, vb.) doğrulamak, XSS saldırılarını önlemenin en temel adımlarından biridir. Girdi doğrulama, yalnızca beklenen biçimde ve türde verilerin kabul edilmesini sağlar. Örneğin, bir e-posta adresi alanının yalnızca geçerli bir e-posta adresi biçiminde veri kabul etmesi sağlanabilir.

• Çıktı Kodlama (Output Encoding)

  Kullanıcı tarafından sağlanan verileri web sayfalarında görüntülerken, bu verileri uygun şekilde kodlamak, XSS saldırılarını önlemenin bir diğer önemli adımıdır. Çıktı kodlama, özel karakterlerin (örneğin, <, >, &, “) HTML varlıklarına dönüştürülmesini sağlar. Bu sayede, kötü niyetli kodlar tarayıcı tarafından çalıştırılamaz ve düz metin olarak görüntülenir.

• Content Security Policy (CSP)

  Content Security Policy (CSP), web uygulamalarının hangi kaynaklardan (örneğin, komut dosyaları, stil sayfaları, resimler) içerik yükleyebileceğini belirleyen bir güvenlik mekanizmasıdır. CSP, XSS saldırılarını önlemenin etkili bir yoludur çünkü saldırganların kötü niyetli kodları enjekte etmesini ve çalıştırmasını zorlaştırır.

• HTTP Only Çerezleri

  HTTP Only çerezleri, JavaScript kodu tarafından erişilemeyen çerezlerdir. Bu sayede, saldırganların XSS saldırıları aracılığıyla kullanıcıların oturum çerezlerini çalması engellenir. HTTP Only özelliği, çerezlerin sunucu tarafından ayarlanırken belirtilmesiyle etkinleştirilir.

• Web Uygulama Güvenlik Duvarı (WAF)

  Web Uygulama Güvenlik Duvarları (WAF), web uygulamalarına yönelik saldırıları tespit etmek ve engellemek için tasarlanmış güvenlik cihazlarıdır. WAF’lar, HTTP trafiğini analiz ederek XSS, SQL Injection ve diğer yaygın web saldırılarını tespit edebilir ve engelleyebilir.

• Düzenli Güvenlik Taramaları ve Denetimleri

  Web uygulamalarının düzenli olarak güvenlik taramalarından geçirilmesi, potansiyel XSS açıklarını tespit etmek ve gidermek için önemlidir. Güvenlik taramaları, otomatik araçlar veya uzman güvenlik denetçileri tarafından gerçekleştirilebilir.

XSS Test Araçları

XSS açıklarını tespit etmek için çeşitli araçlar mevcuttur. Bu araçlar, web uygulamalarını otomatik olarak tarayarak potansiyel güvenlik açıklarını belirleyebilir. Popüler XSS test araçlarından bazıları şunlardır:

• OWASP ZAP (Zed Attack Proxy): Ücretsiz ve açık kaynaklı bir web uygulama güvenlik tarayıcısıdır.
• Burp Suite: Web uygulama güvenliği testi için kullanılan ticari bir araçtır.
• Acunetix: Web uygulama güvenlik açığı tarayıcısıdır.

XSS Saldırılarına Karşı Örnek Senaryolar

XSS saldırılarına karşı örnek senaryoları inceleyerek, bu saldırıların nasıl gerçekleştiğini ve nasıl önlenebileceğini daha iyi anlayabiliriz.

Senaryo 1: Stored XSS Saldırısı

Bir forumda, bir kullanıcı kötü niyetli bir JavaScript kodu içeren bir mesaj yayınlar. Bu mesaj, forumun veritabanında saklanır. Diğer kullanıcılar bu mesajı görüntülediğinde, kötü niyetli kod tarayıcılarında çalışır ve saldırganın çerezlerini çalmasına veya kullanıcıları kötü amaçlı bir siteye yönlendirmesine olanak tanır.

Önleme: Forum, kullanıcıların mesajlarını kaydetmeden önce HTML varlıklarına dönüştürmelidir (örneğin, < yerine < kullanılmalıdır).

Senaryo 2: Reflected XSS Saldırısı

Bir arama motorunda, bir saldırgan kötü niyetli bir JavaScript kodu içeren bir sorgu gönderir. Arama motoru, sorguyu sonuç sayfasında görüntüler. Kullanıcılar bu sonuç sayfasını ziyaret ettiğinde, kötü niyetli kod tarayıcılarında çalışır.

Önleme: Arama motoru, kullanıcıların sorgularını sonuç sayfasında görüntülemeden önce HTML varlıklarına dönüştürmelidir.

Senaryo 3: DOM-Based XSS Saldırısı

Bir web uygulaması, URL’deki bir parametreyi okuyarak DOM’a bir öğe ekler. Saldırgan, URL’yi kötü niyetli bir JavaScript kodu içeren bir parametre ile değiştirir. Web uygulaması, kötü niyetli kodu DOM’a ekler ve tarayıcı tarafından çalıştırılır.

Önleme: Web uygulaması, URL’den alınan verileri DOM’a eklemeden önce doğrulamalı ve kodlamalıdır.

Sonuç

Cross-Site Scripting (XSS) saldırıları, web uygulamalarının güvenliği için ciddi bir tehdit oluşturur. Bu saldırılardan korunmak için, web geliştiricilerinin girdi doğrulama, çıktı kodlama, Content Security Policy (CSP) ve HTTP Only çerezleri gibi çeşitli önleme yöntemlerini uygulaması önemlidir. Ayrıca, web uygulamalarının düzenli olarak güvenlik taramalarından geçirilmesi ve güncel tutulması da XSS saldırılarını önlemede önemli bir rol oynar. Güvenli kodlama pratiklerini benimseyerek ve güvenlik önlemlerini sürekli olarak geliştirerek, web uygulamalarının XSS saldırılarına karşı daha dirençli hale getirilmesi mümkündür. XSS saldırılarının potansiyel etkilerini anlamak ve etkili önleme stratejileri uygulamak, hem kullanıcıların hem de web sitesi sahiplerinin güvenliğini sağlamak için kritik öneme sahiptir.